=============
TẠP CHÍ TIÊU ĐIỂM
Thế giới trong quan
điểm của Donald Trump
Tú Anh
Báo Mỹ, Time chọn Donald Trump là "nhân vật" của năm 2016.Reuter
Báo Mỹ, Time chọn Donald Trump là "nhân vật" của năm 2016.Reuter
Rất khó mà tiên đoán một
cách chính xác chính sách đối ngoại của tổng thống thứ 45 của Mỹ ra sao. Người
thì nói Donald Trump thiếu kinh nghiệm, kẻ thì cho rằng nhà tỷ phú chỉ nghỉ đến
túi tiền. Tuy nhiên, qua những cuộc phỏng vấn gần đây và bộ nhân sự được tín
nhiệm cho thấy nhãn quan chính trị của người lãnh đạo Hoa Kỳ trong bốn năm kể
từ ngày 20/01/2017, tuy chưa chín chắn nhưng rất hợp lý : quyền lợi nước Mỹ là
trên hết.
RFI xin giới thiệu phân tích của giáo sư Michael Klare, đại học
Hamsphire College Massachusett) Hoa Kỳ, trên nguyệt san Le Monde Diplomatique,
tháng 01/2017.
« Nước Mỹ trước đã ». Khẩu hiệu được nhắc đi nhắc lại nhiều lần từ
nhiều tháng nay cho phép dự báo đó là mục tiêu đi tới và phương châm hành động
của ông Dodald Trump khi vào Nhà Trắng. Một loại tổng hợp giữa chủ nghĩa đơn
phương, phủ nhận mọi thỏa thuận quốc tế, tăng cường võ trang, đặt các mục tiêu
khác thành công cụ phục vụ cho quyền lợi thương mại của Mỹ, không kể thái độ
khó lường do bản tính bốc đồng dễ giận.
« Thế giới quan của Donald Trump » cho phép dự báo những bất trắc
trong chính sách đối ngoại của vị tổng thống thứ 45.
Thế giới của nhà tỷ phú này hoàn toàn trái ngược với mô hình
truyền thống của hai chính đảng và hầu hết chiến lược gia Mỹ, trong đó Hoa Kỳ
chiếm vị trí trung tâm.
Michael Klare : Thế giới được
phân định theo từng vòng tròn đồng tâm phát xuất từ trung tâm điểm là Nhà
Trắng. Canada, Anh Quốc và các nước nói tiếng Anh đứng trong vòng tròn thứ
nhất, kế tiếp là các thành viên của Liên minh NATO cùng với Nhật Bản, Hàn Quốc
và Israel ở vòng thứ hai. Vòng thứ ba là những đối tác kinh tế và quân sự lâu
đời như Đài Loan, Philippines, Ả Rập Xê Út…. Bên ngoài ba vòng tròn quan hệ
đồng minh và thân hữu tương tác này mới đến những đối thủ hoặc những chế độ xem
Washington là đối nghịch như Nga, Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Iran.
Trong nhiều thập niên, chính sách ngoại giao của Mỹ là luôn tăng
cường quan hệ với các nước bạn, giữa các nước bạn với nhau song song với nỗ lực
cô lập và làm suy yếu các nước đứng ngoài ba vòng tròn thân hữu. Đôi khi, chính
sách này buộc nước Mỹ phải lao vào chiến tranh để bảo vệ một hay nhiều đồng
minh ngoại vi trước những mối đe dọa có thật hay suy đoán hoặc để tránh cho
đồng minh thân thiết thảm họa chiến tranh.
Donald Trump, không có cùng văn hóa chính trị với tầng lớp thượng
lưu quyền thế ở Washington nên không chia sẻ quan điểm này với đại đa số chính
trị gia tại thủ đô cho dù là Cộng hoà hay Dân chủ.
Thế giới của Donald Trump là thương trường. Thương trường là rừng
hoang. Trong rừng hoang không có trung thành hay phản bội mà chỉ có quyền lợi,
mạnh được - yếu thua.
Michael Klare : Với Donald Trump, một doanh nhân thành công trên thương trường,
thế giới cũng là thương trường, nơi nào tập đoàn Trump cũng có quyền lợi. Khái
niệm vòng trong vòng ngoài, đồng minh, thân hữu, kẻ thù là điều xa lạ với nhà
tỷ phú địa ốc. Ông chọn doanh nhân Rex Tillerson làm ngoại trưởng vì hai người
có cùng quan điểm, xem thế giới là khu rừng hoang. Khu rừng này chỉ tuân theo
một quy luật và một nguyên tắc : quy luật mạnh được- yếu thua, nguyên tắc cơ
may và rủi ro ở mọi nơi như nhau, độc lập với tính thủy chung của đồng minh hay
tráo trở của kẻ thù.
Trong cái nhìn của Donald Trump, Hoa Kỳ không còn là trung tâm, là
cột trụ của một đại gia đình mà Washington có bổn phận phải bảo vệ. Trong thế
giới của Donald Trump, mỗi quốc gia thành viên là một « trung tâm quyền lực »
phải tự phấn đấu để tự bảo vệ vị thế của mình để sống còn trên ván cờ quốc tế
cạnh tranh không nhân nhượng. Mục tiêu chính sách đối ngoại của một quốc gia là
phát huy quyền lợi đất nước mình có nghĩa là phải làm thất bại chính sách tương
tự của đối thủ. Do vậy, để được nước Mỹ của Donald Trump xem là bạn hay thù,
một quốc gia sẽ được chấm điểm tùy theo đóng góp có lợi cho Mỹ đến mức độ nào,
theo thang điểm của nhà tỷ phú « nước Mỹ trước đã - America First ».
Tổng thống Trump sẽ sử dụng quyền hạn để tưởng thưởng đối tác hay
trừng phạt đối thủ. Nhóm thứ nhất sẽ được tiếp đón như thượng khách ở Nhà
Trắng, được ký những hợp đồng béo bở. Nhóm thứ hai sẽ phải trả thuế nhập khẩu ở
mức nặng nhất, bị cô lập về ngoại giao và trong trường hợp bất bình phản ứng
khiêu khích thì sẽ bị quân đội Mỹ đập cho một trận.
Donald Trump biết đặt người đúng chỗ để củng cố siêu cường. Tuần
trăng mật Putin-Trump : mật ngọt sẽ thành mật đắng.
Michael Klare :Để có thể thực hiện chiến lược không dựa trên những nguyên tắc
quan hệ quốc tế, Donald Trump xây dựng một bộ sậu có bãn lĩnh sắc sảo : giỏi
giàn xếp thương lượng như Rex Tillerson, sẵn sàng dùng vũ lực đánh vào kẻ thù
chỉ định như tướng Michael Flynn, cố vấn an ninh và James Mattis, bộ trưởng
quốc phòng. Để củng cố uy thế giải pháp quân sự, Donald Trump chủ trương phát
triển quân đội, đặc biệt là hải quân vì triển khai nhanh nhất khi cần biểu
dương lực lượng. Quan hệ Mỹ-Nga có thể được cải thiện trong thời gian đầu do
Donald Trump và Vladimir Putin có vẻ hợp ý nhau và có tương đồng về quyền lợi
dầu khí.
Chính trong nhãn quan giản dị « phải tiêu diệt Daech bằng vũ lực »
Donald Trump nghĩ đến sự hợp tác của Nga và đồng minh Nga là Syria. Ngày
25/07/2016, Donald Trump tuyên bố « không phải tôi thích phối hợp với Nga để
đánh tổ chức Nhà nước Hồi giáo đâu ». Sau đó, trong cuộc tranh luận với Hillary
Clinton ngày 09/10/2016, Donald Trump, khi gợi ý phải hợp tác với tổng thống
Syria, đã nhấn mạnh « Tôi không ưa thích gì Assad nhưng Assad giết tổ chức Nhà
nước Hồi giáo » .
Đổi lại, Matxcơva và Damas sẽ được trả công : Mỹ sẽ không nhắc
chuyện chiếm bán đảo Crimée và sẽ bỏ cấm vận. Mỹ cũng thôi không ủng hộ đối lập
Syria. Donald Trump sẽ tìm cách sắp xếp ván cờ Trung Đông bằng biện pháp thỏa
hiệp này chẳn hạn như thương lượng lôi kéo Thổ Nhĩ Kỳ tham gia nhiều hơn vào
cuộc chiến chống Daech, đổi lại Mỹ giảm ủng hộ người Kurdistan và không chừng
trục xuất giáo sĩ Gulen, khắc tinh của tổng thống Erdogan, đang tị nạn tại Mỹ,
về nước.
Tuy vậy, tuần trăng mật Trump và Putin sẽ khó mà kéo dài.
Với chủ trương nước Mỹ trước đã, ông Trump sẽ tránh những động
thái bị xem là nhượng bộ quyền lợi quốc gia, từ bỏ vai trò siêu cường cho Nga.
Chưa hết, ông Trump còn muốn tăng gắp đôi ngân sách quốc phòng, phát huy sức
mạnh hải quân để gọi là đương đầu với Trung Quốc ở châu Á. Trong kế hoạch tăng
cường võ trang, quân đội Mỹ còn được trang bị thêm một hệ thống chống tên lửa
liên lục địa tối tân nhất và một lực lượng oanh tạc cơ chiến lược. Chương trình
này chắc không phải là để « triệt khủng bố Daech ». Tổng thống Nga không che
dấu quan ngại khi ông tuyên bố trong cuộc họp báo đầu tháng 12 : Mọi mưu toan
làm thay đổi tương quan cân bằng lực lượng chiến lược sẽ dẫn đến những hệ quả
nghiêm trọng cho thế giới .
Đối với Trung Quốc, Donald Trump cũng áp dụng chiến thuật của
doanh nhân. Treo giá thật cao để mặc cả đòi Bắc Kinh phải nhượng bộ và tôn
trọng quyền lợi kinh tế Mỹ. Đài Loan, hạt nhân Bắc Triều Tiên, biện pháp thuế
quan đánh mạnh lên hàng nhập khẩu Trung Quốc sẽ là những lá chủ bài nằm trong
tay Donald Trump.
Michael Klare : Trong suốt cuộc tranh cử, Donald Trump không tiếc lời chỉ trích
Trung Quốc sử dụng biện pháp cạnh tranh bất chính và xem thường tổng thống Mỹ
Obama khi tiếp tục xây dựng căn cứ quân sự tại biển Đông.
Trả lời báo New York Times ngày 26/03/2016, Donald Trump cho là
Bắc kinh xem thường nước Mỹ. Chủ nhân mới ở Nhà Trắng tiên liệu sẽ có mối quan
hệ gay go với ban lãnh đạo Trung Quốc nên đã chọn một « người bạn » của Tập Cận
Bình làm đại sứ ở Bắc kinh.
Đối với Trung Quốc, Donald Trump biết là phải cần Bắc Kinh kềm chế
Bình Nhưỡng. Cho dù bị cô lập, chế độ khép kín cha truyền con nối dường như
đang hoàn tất chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa liên lục địa đe dọa trực
tiếp lãnh thổ Hoa Kỳ.Tuy nhiên, ông không chấp nhận Trung Quốc khống chế biển
Đông và đe dọa con đường hàng hải huyết mạch quốc tế.
Bắc Kinh cũng có nổi ám ảnh riêng : Bắc Triều Tiên sụp đổ, thống
nhất dưới ngọn cờ Hàn Quốc với sự bảo trợ của Mỹ.
Chủ nhân mới của Nhà Trắng đã dự kiến quan hệ với Trung Quốc sẽ
căng thẳng. Vấn đề là Donald Trump có sợ xung đột vũ trang hay không ? Câu trả
lời Donald Trump là « có thể » sẽ sử dụng quân đội đẩy lui Trung Quốc ra khỏi
Biển Đông nhưng ông nói tiếp : Mỹ có vũ khí thương mại khổng lồ đối với Trung
Quốc. Không đi vào chi tiết, ông dự kiến dùng thuế quan và các cơ chế khác của
thương mại để kềm Trung Quốc. Cuộc điện đàm với tổng thống Đài Loan Thái Anh
Văn có thể xem là chiến thuật của tổng thống Mỹ thứ 45 : đe dọa leo thang tranh
chấp để mời Bắc Kinh chấp nhận một số yêu sách của Washington.
Không bạn không thù, chỉ có quyền lợi, nhưng là quyền lợi của nước
Mỹ. Đó là thế giới của Donald Trump.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
VC kill in action